Historia parafii pod wezwaniem WNMP w Zachowicach to nie tylko historia Kościoła parafialnego i filialnego, ale także historia miejscowości, które wchodzą w skład parafii i dzięki swoim mieszkańcom tworzą parafialną społeczność. Parafię tworzą następujące miejscowości: Czerńczyce, Kamionna, Mirosławice, Siedlakowice i Zachowice.
Czerńczyce to wieś wielodrożnica, czyli charakteryzująca się wieloma krętymi uliczkami. W północnej części wsi znajduję się zespół dworski, który powstał ok.1735 r. Pozostałe zabudowania na terenie wsi zarówno mieszkalne jak i gospodarcze pochodzą z XIX w. Na wschodnim krańcu wsi, przy drodze prowadzącej do Mirosławic postawiono w 1972 r. kapliczkę w formie krzyża na cokole z kamienia. Kapliczka została wzniesiona na pamiątkę osiedlenia się ludności na tych terenach w 1945 r.
Kamionna to z kolei wieś ulicówka (wieś, której domy stoją w dwóch zwartych szeregach po obu stronach drogi). Także tutaj, co charakterystyczne dla tego obszaru znajduje się zespół dworski, zbudowany w połowie XVIII w., na terenie wsi znajdują się również budynki pochodzące z XVIII w., jednak większość zabudowy pochodzi z końca wieku XIX. Szczególnym miejscem we wsi jest figura św. Jana Nepomucena, wyrzeźbiona w stylu barokowym przez nieznanego artystę.
Mirosławice to wieś wielodrożnicowa wraz z zespołem dworskim (dawniej Mirosławiczki), położona przy drodze przelotowej, rozwidlającej się od Wrocławia w kierunku na Świdnicę i Sobótkę, przecięta przepływającą rzeką - Czarną Wodą. Linia rzeki wyraźnie rozdziela miejscowość na dwie części. Zabudowa nie ma raczej charakteru zwartego; budynki zlokalizowane głównie przy drogach przecinających wieś, w mniej lub bardziej rozproszonych zespołach. Mirosławice wymienione zostały po raz pierwszy pod nazwą Mirslewicz w 1371 r. w dokumencie z okresu panowania czeskiego. W czasie panowania pruskiego, a potem niemieckiego, do 1936 roku używana była nazwa Mörschelwitz.
Siedlakowice wieś o charakterze ulicówki. Pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi już z 1245 r., jednak zachowany do dnia dzisiejszego dwór pochodzi dopiero z połowy XIX w. Na początku XIV w. w Siedlakowicach znajdował się kościół parafialny, przemianowany w 1597 r. na kościół filialny. W czasie wojny trzydziestoletniej, trwającej w latach 1618-1648, kościół został zniszczony i dopiero sto lat później, bo ok. 1730 r. została wybudowana kaplica. Już w XX w., a dokładnie w 1932 r. dobudowano wieżę, a w latach 80. XX w. dodatkowo Kościół filialny p.w. Matki Bożej Bolesnej i św. Anny w Siedlakowicach rozbudowano kaplicę do obecnych rozmiarów.
Zachowice wieś wielodrożnica. Teren miejscowości jest od bardzo dawna zasiedlony, o czym świadczy fakt, że na zachód od wsi przy eksploatacji piasku odkryto cmentarzysko, w którym były groby pochodzące z czasów kultury łużyckiej ok. XIV w. p.n.e.). Na terenia samej miejscowości znajdują się zabudowania z przełomu XIX i XX w., najstarszym obiektem jest kościół parafialny WNMP.
Materiał opracowała Karolina KandutPierwsza wzmianka historyczna dotycząca kościoła w Zachowicach pochodzi z 1217 r. Wieś wraz z kościołem została przekazana w testamencie Zachariasza, syna Artwiga (najprawdopodobniej założyciel wsi) biskupowi Wawrzyńcowi i biskupstwu wrocławskiemu, ów dokument został potwierdzony przez Henryka Brodatego. Kolejne informacje o kościele pojawiają się w 1335 r. w rejestrze dziesięcin nuncjusza Gallharda.
Jednak kościół, który przetrwał do dnia dzisiejszego został zbudowany w 1514 r., dowodem na to jest fak że jeszcze pod koniec XIX w. istniała data nad portalem zachodnim. Kościół orientowany, wzniesiony został w centralnej części wsi. Już w 6 roku po jego wybudowaniu, tj. ok. 1520 r., przeszedł w ręce protestantów, z racji szerzącej się na terenie Śląska, który w tym czasie należał do państwa czeskiego, reformacji. Kościół został rekatolizowany dopiero w 1653r. W latach 1677-1679 została przeprowadzona wizytacja kościelna, dzięki czemu posiadamy informacje dotyczące ówczesnego wyglądu świątyni. Według dokumentów z wizytacji, kościół opisany jest jako murowany, z szeroką nawą, prosto zakończonym chórem i drewnianą wieżą. Następna wizytacja z 1723 r. dodatkowo wymienia kaplicę pod wezwaniem Trzech Króli, która została dostawiona od południa. Najprawdopodobniej kaplica ta powstała ok. 1700 r. Wtedy także zbudowano loże kolatorskie nad zakrystią i kruchtę od strony południowej. Wizytacja z 1723r. wykazała, że kościół jest w stanie ruiny i dlatego ok. 1730 był remontowany, a także barokizowany.
W latach 1891-1892 kościół został przebudowany. Rozebrano drewnianą wieże i zastąpiono ją wieżą murowaną od zachodu, rozebrano także kruchtę południową. Kościół wzbogacono o kaplice dobudowaną przy południowej ścianie prezbiterium i kostnice od północy.
Teren kościoła otoczony jest murem z cegły. Podczas remontu pod koniec XIX w. rozebrano stary, cmentarny mur i wykorzystując stary materiał ponownie go wymurowano.
Od wewnętrznej strony muru od północy i wschodu znajdują się renesansowe płyty nagrobne z lat 1578-1612 rodziny von Seidlitz, której korzenie sięgają średniowiecznego rodu Siedliczów.
Natomiast przy murze od strony południowej jest grota z posągiem NMP – prawdopodobnie ludowym.
Na terenie dawnego cmentarza, który znajdował się wokół kościoła, jest rzeźba "Chrystus Zmartwychwstały" wykonana w stylu barokowym, pochodząca najprawdopodobniej z połowy XVIII w.
W dniu 1 listopada 1950 roku papież Pius XII w konstytucji apostolskiej "MUNIFICENTISSIMUS DEUS" ("Najszczodrobliwszy Bóg...") ogłosił dogmat Wniebowzięcia NMP. Najistotniejsza jego część brzmi: "... Na chwałę Wszechmocnego Boga, który specjalną łaskawością obdarzył Dziewicę Maryję, ku czci Syna Jego, nieśmiertelnego Króla wieków oraz Zwycięzcy grzechu i śmierci, dla powiększenia chwały jego Błogosławionej Matki, ku niewypowiedzianej radości całego Kościoła powagą Pana Naszego Jezusa Chrystusa, Świętych Apostołów Piotra i Pawła i Naszą, ogłaszamy, oświadczamy i określamy jako dogmat prawdę przez Boga objawioną, że Niepokalana Bogarodzica zawsze Dziewica Maryja, po dopełnieniu życia ziemskiego z ciałem i duszą została wzięta do nieba...".
Oznacza to, że Matka Jezusa bezpośrednio po zakończeniu swojego ziemskiego życia dostąpiła radości oglądania Trójcy Świętej, do której zbliżyła się najbardziej ze wszystkich ludzi. Omawiany dogmat nie mówi nic na temat śmierci Maryi, pozostawiając ten problem teologom do rozważań. Są zresztą tylko dwie możliwości:
Ostatecznie nawet w przypadku śmierci ciało Maryi nie mogłoby ulec rozkładowi i to już wyróżnia tę śmierć od zgonu wszystkich ludzi, dlatego taką śmierć można nazwać "zaśnięciem".
Pismo Święte nic nie wspomina o Wniebowzięciu Maryi, fakty bowiem opisane przez ewangelistów wydarzyły się jeszcze za Jej ziemskiego życia. Według pobożnej tradycji Matka Jezusa żyła jeszcze około 15-20 lat po zmartwychwstaniu Syna. Niektórzy przyjmują, że "odeszła" do Ojca i Syna około 52 roku w czasie pobytu wszystkich apostołów w Jerozolimie. Święty Grzegorz z Tours żyjący w VI wieku napisał piękny apokryf, w którym relacjonuje śmierć Maryi: "Gdy wypełniwszy bieg życia ziemskiego, Najświętsza Maryja Panna miała zejść z tego świata, zebrali się w Jej domu wszyscy Apostołowie ze wszystkich krańców świata. Dowiedziawszy się o Jej niedalekim zejściu, czuwali razem z Nią. A oto Pan Jezus przyszedł z aniołami swymi i biorąc duszę Jej dał ją Michałowi Archaniołowi i odszedł. Natychmiast, lecz już po nadejściu brzasku dnia, Apostołowie wzięli ciało z łoża i umieścili je w grobie. Strzegli go czekając na przyjście Pana. I znowu stanął przy nich Pan, i rozkazał święte ciało na obłoku przenieść do raju, gdzie połączywszy się z duszą, teraz wraz z wybranymi zażywa radości dóbr wiecznych bez końca".
Dogmat o Wniebowzięciu NMP ogłoszony został dopiero w połowie XX wieku, ale święto ku czci Maryi wziętej do nieba obchodzone było już w pierwszych wiekach pod nazwą "zaśnięcia Maryi", a od około 600 roku uroczystości te w Konstantynopolu przeniesiono na dzień 15 sierpnia, od następnego stulecia obchodzono je także w Europie. Uchwalenie dogmatu postępowało jednak bardzo wolno, być może doszłoby do jego ogłoszenia w czasie trwania Soboru Watykańskiego I, ale jego obrady zostały przerwane z powodu wybuchu wojny prusko - francuskiej w 1870 roku.
Wezwanie "Wniebowzięcia NMP" jest jednym z częściej spotykanych tytułów kościołów rzymsko-katolickich, między innymi metropolia gnieźnieńska utworzona w 1000 roku nadała swojej katedrze to wezwanie. Obowiązkowo otrzymywały go jako pierwszy lub drugi tytuł wszystkie przyklasztorne kościoły cysterskie.